Xin đất làm nhà
24-02-2015 admin
Nghe nói vùng Yên Lược, thuộc huyện Thọ Xuân, gần rừng núi, có nhiều đất hoang, Xiển di cư lên đấy ở.
Theo lệ làng, Xiển phải biện trầu rượu xin làng cho trú ngụ, rồi lại phải biện trầu rượu một lần nữa xin làng một mảnh đất lấy chỗ dựng túp lều tạm thời làm nơi ăn ở. Lý trưởng đánh trống họp làng, nhưng thực ra "làng" chỉ là bọn chức sắc, cường hào mà thôi. Thấy họ hay hạch sách, kênh kiệu, Xiển ghét lắm. Lần thứ hai mang trầu rượu ra đình, Xiển gãi đầu gãi tai thưa:
- Dạ, trình các cụ, con mới đến đây, ơn nhờ các cụ cho ở để hầu hạ các cụ, nhưng chưa có nhà cửa gì cả, muốn xin miếng đất đầu làng chó ỉa (1) xin các cụ xét cho.
Lý trưởng thấy rượu thì tít mắt, liền nói:
- Tưởng gì chứ miếng đất đầu làng chó ỉa ấy thì được, nào xin mời các cụ ta chén đi thôi!
(1) Làng ở đây chỉ lý hương hào mục
Xiển Bột đối tri phủ
Đã có Trạng Quỳnh lại có Xiển Bột tài ứng đối tài tình và khiến cường hào ác bá... đều phải kính nể.
Năm nào cũng vậy, cứ gần tết Nguyên đán, viên tri phủ Hoàng Hóa cùng vợ đi chợ tết. Từ phủ ra chợ Bút Sơn rất gần, nhưng vốn tính hách dịch, quan phủ bắt lính cáng ra tận cổng chợ và mang theo hai cái lọng xanh che.
Hồi này, Xiển Bột hãy còn nhỏ, xong thấy cái oai rởm của quan thì ghét lắm. Xiển mang một con chó con đi chợ, nhưng không bán, cứ ôm ở trước bụng, lúc thì chen đi trước quan, lúc thì lùi lại đi sau quan. Thấy Xiển mang chó, ai cũng tưởng Xiển mới mua, liên hỏi:
- Chó bao nhiêu?
Xiển trả lời:
- Quan đấy!
Quan phủ biết thằng bé ôm chó chửi xỏ mình, cho lính bắt lại hỏi:
- Ai xui mày ăn nói như thế?
Xiển đáp:
- Bẩm quan, nhà con muốn nuôi mọt con chó con để dọn cứt cho em, nên bố mẹ con bảo con đi mua.
Quan hỏi:
- Mày là con cái nhà ai?
Xiển trả lời:
- Bẩm con là chắt cụ Trạng Quỳnh ạ!
Quan nghe nói Xiển là chắt cụ Trạng Quỳnh thì có ý gờm, nhưng chưa tin lắm.
- Ðã là chắt cụ Trạng tất phải hay chữ. Thế mày có đi học không?
Xiển đáp:
- Bẩm quan, con là học trò giỏi nhất vùng này ạ, quan lớn không đi học nên không biết đó thôi.
Thấy Xiển vẫn tìm cách xỏ mình, quan nổi giận:
- Mày vô lễ! Nhưng đã nhận là học trò giỏi thì phải đối câu này. Hay tao tha tội. Dở tao đánh đòn.
Quan đọc: "Roi thất phân đánh đít mẹ học trò".
Xiển hỏi:
- Xin phép hỏi: "Roi" đối với "lọng" có được không ạ?
Quan đáp:
- Ðược.
Xiển lại hỏi:
- Thế "đít" đối với "đầu", "mẹ" đối với "cha" có được không ạ?
Quan lại đáp:
- Ðược!
Xiển toan hỏi nữa. Quan Quát:
- Không được hỏi nữa. Ðối đi!
Xiển liền đối: "Lọng bát bông che đầu cha quan lớn!"
Không ngờ Xiển lại dám chửi mình một lần nữa, để chữa thẹn, quan lấy giọng bề trên mắng Xiển qua loa một vài câu, rồi quát bảo lính hầu sửa soạn ra về.
Bà huyện động thai
Một bà huyện có mang, trượt chân, thai lệch một bên nên đau bụng.
Quan huyện mời thày thuốc Xiển đến. Xiển bảo mang ra ba bát đỗ, rồi sai quét ba gian nhà thật sạch, rải đỗ khắp nơi. Xiển bắt bà huyện phải vừa đi vừa nhặt từng hạt đỗ, còn quan huyện thì phải đi sau quạt. Sau khi nhặt hết ba bát đỗ ấy, Xiển cho bà huyện lên gường ngủ một giấc. Thế là khỏi bệnh.
Hôm ấy, quan huyện phải một bữa mệt lả người, nhưng vẫn không ngớt lời khen cụ Xiển chữa bệnh tài. Xiển nghe không nói gì chỉ tủm tỉm cười.
Chơi xỏ quan huyện Hoằng Hóa
Quan huyện trấn nhậm ở Hoằng Hóa nổi tiếng gian ác, tham lam. Khi về Hoằng Hóa nhậm chức, y treo ngay đôi liễn đối sơn son thiếp vàng, một bên là "Ngũ Hành chính khí" và bên kia "Nhất lộ phúc tinh" có ý tự đề cao mình mang khí thiêng núi Ngũ Hành và chỉ có một con đường làm phúc cho thiên hạ.
Xiển biết chuyện, bèn lừa lúc quan đi vắng, đến viết thêm vào đôi câu đối. Hôm quan về thấy đôi câu đối của mình bị sửa thành:
Mắt trắng dã, môi thâm sì,dám tự chiếm Ngũ Hành chính khí.
Gặm như sâu,khoét như mọt,cả gan đề nhất lộ phúc tinh.
Đọc xong mặt tát nhợt, quan gọi lính hỏi:
- Đứa nào chữa câu đối này?
- Bẩm quan. Người viết thêm hai câu đối ấy là quan, dạ quan ấy nói là bạn của quan ạ.
- Quan xưng danh là gì ?
- Dạ ... Quan Xiển ạ.
Lính vừa nói xong bị quan lọc ra đánh trăm roi, vừa đánh quan vừa nói:
- Quan ... Quan Xiển !
Quan huyện biết là Xiển chửi nhưng không làm gì được đành trút giận lên đầu tên lính hầu.
Sau lần Xiển đổi liễn đối, quan liền đốt ngay liễn đối ấy đi và treo thay vào một bài thơ xướng họa. Y rất hài lòng về bài thơ đó. Bởi trong baì thơ, y tự đề cao có "nhân đức" với dân. Bài thơ:
Mười sáu năm trời ở với dân
Một lòng nhân đức chẳng sai phân
Nào ai có việc quan đòi hỏi
Cứ việc tường khai chẳng ngại ngần.
Nhưng bài thơ đó treo chưa được bao lâu, Xiển lại biết. Và đợi quan đi vắng, Xiển đến họa lại như sau:
Mười sáu năm trời ở với dân
Một lòng bạc ác chẳng sai phân
Nào ai có việc, quan đòi hỏi
Tiền bạc vô quan chẳng ngại ngần
Lần này quan lại trút nỗi giận lên đầu tên lính hầu. Và từ đấy quan huyện không dám treo liễn đối, thơ xướng họa nữa.